Türkiye kısa zaman önce yasamış olduğu ekonomik saldırının izlerini ve yaralarını ne kadar iyi sarıyor? Aynı dönemde çok fazla gündemde olan hem halkın hemde vatandaşların dilinden düşmeyen "yerli ve milli üretim'' terimi artık ekonomi literatürüne dahil edilmiş durumda. Cok fazla kullanılmış olmasının gereği sanırım üreticilerde böyle bir baskı oluştuğu gözleniyor.
Bir çok firma en küçük katma değere sahip olan ürünler için bile "yerli milli" ifadesini içeren abartılı reklamlarla hem hükumetin takdirini ve desteğini istiyor hem de etraf firmalara "bize bir şey olmadı" imajı veriyor. Hal böyle olunca podyumdan düşen robotlar çıkıyor piyasaya ve halk yeniden ikiye ayrılabiliyor -en azından deniyorlar diyenler ile - bununla uzaya maymun attılar diyenler olarak.
Peki nedir bu yerli milli üretim? Neden bir anda bu kadar önemli olduğu fark edildi? Daha önce üretilenler yerli mi değildi, milli mi değildi sorusu da adamın aklına gelmeden edemiyor. Yoksa yeni bir çıkış arayan hükumet yeni bir kavram karmaşası ile halkı mı oyalıyor? Neden birden tüm üreticiler ürünlerinin en yerli ve en milli olduğunu savunmaya başladı? Evet ülkemizde üretilen ve sermayesi tamamen doğal kaynaklarımızdan oluşan (yazılım veya hizmetler de dahil) tüm üretimler yerli üretim ama iş milli olmaya gelince orada durum karışıyor.
TOBB Türkiye'de kurulan ve kapanan işletmelere dair bir istatistik hazırlamış ve 2013 - 2018 arasında 34bin 175 şirketin yabancı sermaye ile kurulmuş. 13 Arap ülkesi bu işletmelerin 15bin 37'sine sahip. 2013'te açılan Arap sermayeli isletme sayısı sadece 76 iken bu sayı 2018 senesinde 3bin486 adete yükselmiş. 2013 senesinde sadece 10 adet isletmesi bulunan Katar 2018 de 135 adet şirket kurmuşlar. (rakamlar icin)
Bu noktadan sonra yazı yabancı sermayenin mi yoksa Araplaşmanın mı önüne geçmeliyiz gibi gözüküyor olabilir, Integralforex resmi sayfasında yer alan yabancı sermayenin riskleri hakkında detaylı bir yazı bulabilirsiniz ama özetlemem gerekirse ortaya söyle bir sonuç çıkıyor. "Yabancı sermayenin en bilindik riski ülkeyi terk etmesi açısından çok kritik yapıya sahip olmasıdır. Portföy yatırımları için ülkeye gelen yabancı sermaye hisse senedi ya da tahvil gibi likiditesi yüksek menkul kıymetlere yatırım yapmaktadır. Genellikle 1 yıllık veya daha kısa süreli olan bu yatırımlar yüksek faiz ve spekülatif kazanç hedeflerler. Bu dönemde yaşananlar genelde yüzleri güldüren olumlu etkilerdir ve kazanç sağlanıyormuş gibi bir hava oluşmasını sağlamaktadır. Bu durumda dövizin ülkede çoğalması ve para biriminin bir miktar yükselmesi faizlerin düşmesine neden olur. Bu geçici giriş ve başkasına ait maddi kaynaklar tüketim gibi getiri sağlamayacak kalemlerin finansında kullanılırsa enflasyon gibi istenmeyen sonuçlar doğacaktır. Üretim ve gelirin yetersiz olduğu ülkelerde tüketimin ithalatla sağlanması cari işlemler dengesini bozacaktır. "
Bu noktada neden bakliyatın, soğanın ya da benzer bir sürü gıda ve tüketim maddesinin artık ithal edildiğinin, yükselmesi önlenemeyen enflasyonun sebebini açıklıyor.
Sonuç olarak Ağustos ayında ülkemizde yaşananlar ekonomik bir müdahalenin dış güçler tarafından düzenlendiğini maalesef kanıtlar durumda. Çünkü gelinen noktada Avrupalı işletmelerin %50'si ülkeden çıkış yapmış durumdadır. Siyasi bazda gözlendiğinde bu birilerinin emri gibi gözüküyor olabilir. Simdi bu durumda sorgulanması gereken Arapların yakın zamanda aynı emri verenler tarafından bir komut almayacağının garantisi var mıdır? Eğer yoksa benzer bir senaryonun yaşanması durumunda bizim izleyebileceğimiz bir politika ya da yaptırım mevcut mu? şuan gözüken o ki parasını alıp arkasında kocaman bir delik bırakmaya çalışanların yerini Araplar ile acele ve acemice doldurulmaya çalışılıyor. Tarihimiz bunun çok iyi bir çözüm olmadığının örnekleri ile dolu. Bu iyileşme tablosu yaklaşan yerel seçimleri kazandırabilir evet ama ülkeyi içinde bulunduğu durumdan çıkartıp kurtaracak uzun vadeli, planlı ve bilinçli bir politika izlenimi vermiyor.
Kaynak : https://www.integralforex.com.tr/yabanci-sermaye-hareketlerinin-doviz-kurlarina-etkisi-7887483
https://www.sozcu.com.tr/2018/ekonomi/yabanci-sermaye-araplasiyor-2719477/